Verondieping

Toelichting bij de activiteit verondieping

Over de Maas CV werkt sinds 2010 met de grootste zorg voor omgeving, milieu en historie aan de totstandkoming van een prachtig natuurgebied in de uiterwaarden van Dreumel/Alphen. We winnen zand, grind en klei voor de bouw én leveren tegelijkertijd maatschappelijke meerwaarde. Het ontzanden schept letterlijk ruimte om de leefomgeving te verbeteren en veiliger te maken. We verlagen bij hoogwater de Maas met maar liefst 18 cm en realiseren waterrijke natuur. Na oplevering van het project, uiterlijk eind 2021, gaat Natuurmonumenten het natuurgebied beheren.

Bij de herinrichting wordt grond en baggerspecie van buiten de plas toegepast, om bijvoorbeeld flauwe oevers en eilandjes te maken. Ondanks dat we aantoonbaar volgens wetgeving werken, zijn er zorgen of de zogenoemde ‘verondieping’ wel op een verantwoorde manier gebeurt. Het bewaken van bodemkwaliteit is voor niet-ingewijden een lastig te begrijpen onderwerp. Bovendien staan in de wetgeving termen die mensen op het verkeerde been kunnen zetten. Vandaar dat we onze werkzaamheden hierbij nog eens toelichten.

Verondiepen hoort bij herinrichting

Voor de bouw van woningen, kantoren en de aanleg van wegen zijn zand, grind en klei nodig. In ons project wordt 15 miljoen ton industriezand gewonnen dat zijn weg vindt naar de bouw. Inherent aan grondstofwinning is het zogenoemde ‘verondiepen’, waarbij een plas na ontzanding voor herinrichting deels minder diep wordt gemaakt. Dit gebeurt bij veel projecten door heel Nederland. Een steile, diepe put achterlaten zoals in het verleden gebeurde, past niet meer in het huidige overheidsbeleid en mag ook niet. Voor de herinrichting van Over de Maas tot natuurgebied is 11 miljoen m³ materiaal nodig. 60% komt uit het eigen project en bestaat uit achtergelaten kleigrond en fijn zand. De resterende 40% wordt aangevoerd. Dit is herbruikbare grond en baggerspecie die vrijkomt bij bagger- en graafwerkzaamheden:

die kwalitatief zo goed zijn dat deze een zinvolle herbestemming moeten krijgen
die passen bij het achtergrondniveau van de Maas: de kwaliteit van deze aangevoerde grond en baggerspecie is gelijk of beter van kwaliteit.

Voor de huidige stand van zaken verwijzen we graag naar bijgevoegde grafiek.

Verwarrende begrippen: bouw- en sloopafval

Aangevoerde grond en baggerspecie die wordt gebruikt zijn voorzien van Europese Eural-codes:

05.04 (grond niet-zijnde gevaarlijk)
05.06 (bagger niet-zijnde gevaarlijk)

Beide codes vallen onder de hoofdgroep 17 (Bouw- en sloopafval). En daar begint wellicht de verwarring. Deze grond en baggerspecie zijn afval in de zin van de wet: alles waar een partij vanaf wil heet ‘afval’. Het is een juridische term. Maar dat kan dus ook schone grond zijn die vrijkomt bij het uitgraven van een perceel voor de bouw van een parkeerkelder. Die hoofdgroep kan de illusie wekken dat schepen met een geheel andere lading richting Over de Maas komen. Dat is geenszins het geval.

Bewijs van kwaliteit van de aangevoerde partijen

Wij nemen alleen grond en baggerspecie in als:

We zeker weten dat de kwaliteit van de partij voldoet aan de eisen die de Nederlandse wet stelt
De kwaliteit ervan gelijk is aan of beter dan het aanwezige sediment langs de Maas

Degene die van de partij grond af wil (de ‘ontdoener’, zoals waterschappen, Rijkswaterstaat en bouwers) moeten de vereiste kwaliteit aantonen. Zonder dit bewijs nemen we de grond en baggerspecie niet in. Hoe krijgen we dit bewijs?

Elke partij waar een organisatie vanaf wil, wordt van tevoren uitgebreid onderzocht door erkende Nederlandse onderzoeksbureaus en daartoe geaccrediteerde monsternemers
Elke partij inclusief het daarbij behorende wettelijke bewijsmiddel (onderzoeksrapport, certificaat of keuringsbewijs) wordt beoordeeld door het bevoegd gezag (Rijkswaterstaat). Alleen bij een positieve beoordeling kan deze partij hergebruikt worden
Alle partijen zijn traceerbaar qua herkomst en tussentijds transport
Beoordeling en toetsing vindt altijd plaats aan de hand van de nieuwste stoffenpakketten en bijbehorende normeringen (zoals bijvoorbeeld bij de op dit moment actueel zijnde stoffen PFOS, PFOA en GenX)
Voor partijen afkomstig uit het buitenland is vooraf toestemming van zowel de buitenlandse als de Nederlandse autoriteiten. Het transport is strak gereguleerd:
- Alle buitenlandse transporten staan in een weekplanning die dagelijks wordt geactualiseerd en gedeeld met de handhavende dienst van Rijkswaterstaat zodat er controles mogelijk zijn
- Alle buitenlandse transporten worden, inclusief de naam van het transporterende schip, volgens de wettelijke eis minimaal 3 dagen van tevoren aangekondigd bij zowel de buitenlandse als de Nederlandse overheid en binnen 3 dagen na toepassing afgemeld

In bijgaande presentatie geven we nadere uitleg gegeven over procedures.

Aantoonbaar bewijs van goed handelen

Inmiddels is de normering dat er geen plastic en piepschuim meer in aangevoerde grond mag zitten aangepast. Plastic hoort niet thuis in de natuur, dat vinden wij ook. De ontdoener heeft de primaire verantwoordelijkheid om dit er vooraf uit te halen. Maar ook wij nemen onze verantwoordelijkheid, zelf of in samenwerking met anderen.

Plastic Soup Foundation

Ook wij leren en nemen diverse maatregelen om de oevers schoon te houden. De Plastic Soup Foundation heeft op 15 november 2018 het project bezocht (zie ) en was blij met doorgevoerde verbeteringen.

Onderzoek RPS

We werken mee aan onderzoeken in het kader van bodemkwaliteit. Zo ook aan recent onderzoek dat in 2019 in opdracht van de gemeente West Maas en Waal is uitgevoerd (zie rapport RPS). Dit onderzoek richtte zich met name op de systematiek van het aanmelden van partijen en informatie over de herkomst. Dit onderzoek laat zien dat Over de Maas volgens de wet- en regelgeving werkt en dat er geen onregelmatigheden zijn aangetroffen.

Onderzoek Sweco

Begin oktober 2019 hebben we adviesbureau Sweco opdracht gegeven monsters te nemen van het oppervlaktewater van de aangelegde plassen en van de Maas stroomopwaarts van het project. Zodra de resultaten van dit onderzoek beschikbaar zijn zullen we deze publiceren.

Samenvattend

Het is onze verantwoordelijkheid een gebied goed in te richten en achter te laten. Verontreinigende grond en bagger die niet geschikt is voor hergebruik, zult u bij Over de Maas niet aantreffen. Mocht u hieraan twijfelen, dan nodigen wij u uit om bodem- en watermonsters te komen nemen, keuringsrapporten in te zien of onze werkzaamheden van dichtbij te bekijken. We gaan graag in gesprek en staan open voor verbetering. De koffie staat klaar en we vertellen u graag meer. De ervaring leert dat dat heel verhelderend werkt.